ჟურნალი ნომერი 3 ∘

საიუბილეო მილოცვა

„საქართველოს ეკონომისტი“: გამოცემიდან 100 წლის სახელოვანი იუბილე ჟურნალ „ეკონომიკის“რედაქციას 100 წლის იუბილარი ჟურნალი „საქართველოს ეკონომისტის“ მემკვიდრეობა დიდი პატივია თქვენი ჟურნალისთვის, რომელიც ქვეყნის სოციალურ-ეკონომიკური განვითარების ყველა ეტაპზე მაღალი პასუხისმგებლობითა და პროფესიონლურად ეკიდებოდა დაკისრებულ ფუნქციებს, ჯეროვნად და დროულად ეხმაუ

ჟურნალი ნომერი 3 ∘ მიხეილ ჯიბუტი ∘

"საქართველოს ეკონომისტის" ისტორიული მნიშვნელობა

ეკონომიკის ცოდნისა და პუბლიცისტიკის სინთეზი სპეციალიზებული, პერიოდული ეკონომიკური გამოცემების სახით XIX საუკუნის მეორე ნახევარში დაიწყო დაწინაურებულ კაპიტალისტურ ქვეყნებში და ჩამოყალიბებული სახე საუკუნის ბოლოს მიიღო. აღსანიშნავია, რომ ასეთი ქვეყნები და გამოცემები ხელზე ჩამოსათვლელი რჩებოდა მაშინაც, როდესაც საქართველოში 100 წლის წინ გამოიცა პირველი ქართული ეკონომიკურ

ჟურნალი ნომერი 3 ∘ რევაზ შენგელია ∘

"საქართველოს ეკონომისტიდან“ - „ეკონომიკამდე“

ქართველ ეკონომისტებს და არა მხოლოდ მათ ეამაყებათ, რომ დედა-უნივერსიტეტთან ერთად, ჟურნალი „საქართველოს ეკონომისტი“ 100 წლისაა. მისი პირველი ნომერი 1918 წლის 13 სექტემბერს გამოვიდა. ამ ხნის მნძილზე ჟურნალმა ძნელი გზა განვლო. მას ქართველ ეკონომისტ-პუბლიცისტთა არაერთი თაობა ემსახურებოდა. ჟურნალმა ქვეყნის ძნელბედობის ჟამსაც შეინარჩუნა მთავარი ფუნქცია – ხელი შეუწყოს როგორც ე�

ჟურნალი ნომერი 3 ∘ ელგუჯა მექვაბიშვილი ∘

გლობალური ფინანსური კრიზისის ანტროპოცენტრული კვლევა: „ეკონომიკური ადამიანის“ ტრანსფორმირება „ფინანსურ ადამიანად“

„ეკონომიკური ადამიანის“ ცნების აღმოცენება და გენეზისი. „ეკონომიკური ადამიანის“ ცნების წარმოშობა და მისი მეცნიერული შესწავლა კლასიკური ინგლისური პოლიტიკური ეკონომიის ერთ-ერთი ფუძემდებლის - ადამ სმიტის დამსახურებაა. სმიტის თანახმად, ინდივიდის მთავარი მამოძრავებელი მოტივი პირადი დაინტერესება და პირადი სარგებლობის მიღებაა, რაც ბაზარზე გამყიდველთან მიმართებით კ�

ჟურნალი ნომერი 3 ∘ ამირან ბერძენიშვილი ∘ კახა ქეცბაია ∘

გლობალიზაცია და ტრადიციული რელიგიები

გლობალიზაცია და ტრადიციული რელიგიები: პრობლემები, მიდგომები, ხედვები. კულტურათა ურთიერთზეგავლენისა და დიალოგის ახალი გლობალიზაციური ხასიათის ახსნისას ბევრი მკვლევარი კაცობრიობის ერთიანობის ზრდასა და ინფორმაციული ტექნოლოგიების პროგრესს ეყრდნობა, რაც ერთიანი მსოფლიო ბაზრის შექმნაში, სერვისის სფეროს ზრდასა და სხვა მატერიალურ ფაქტორებში პოვებს თავის გამოხატულებას [

ჟურნალი ნომერი 3 ∘ ევგენი ბარათაშვილი ∘ ანზორ აბრალავა ∘ ირმა მახარაშვილი ∘ თამარ ლაგვილავა ∘

ტერიტორიული განვითარების საკითხისათვის

მუნიციპალური წარმონაქმნები რეგიონებში. ექსპერტთა ჯგუფების მიერ უკანასკნელ წლებში განხორციელებული გაანგარიშებები გვაძლევს შესაძლებლობას ვამტკიცოთ, რომ საქართველოს რეგიონების ეკონომიკურ დიფერენციაციაში თვალსაჩინო მიღწევები ჯერჯერობით არ გვაქვს. თუმცა, ექსპერტების მოსაზრებით, უკანასკნელ ხანებში აღნიშნული დიფერენციაციის გაძლიერებაც არ ხდება [6]. პირიქით, ეს მაჩვენ�

ჟურნალი ნომერი 3 ∘ ნინო ზურაშვილი ∘

დაბალანსებული ანგარიში (Balanced Scorecard) - ბიზნესის ეფექტიანობის შეფასების მოდელი

დაბალანსებული ანგარიშის მოდელის შექმნის ისტორია. კომპანიების ეფექტიანობის შეფასების წარმატებულ და აპრობირებულ მოდელს წარმოადგენს Balanced Scorecard კომპანიის დაბალანსებული ანგარიში [1]. აღნიშნული მოდელი შეიმუშავეს რობერტ კაპლანმა, რომელიც იყო ჰარვარდის უნივერსიტეტის ბუღალტერიის კათედრის პროფესორი და დევიდ ნორტონმა, რომელიც მუშაობდა კონსულტანტად ფინანსურ სფეროში [2]. 1990-იან წლ�

ჟურნალი ნომერი 3 ∘ თენგიზ ვერულავა ∘

ოჯახის მხარდაჭერის პოლიტიკა საქართველოში

დემოგრაფიული ტენდენციები საქართველოში ისტორიულად საქართველოს მოსახლეობა ყველაზე მრავალრიცხოვანი XIII საუკუნის პირველ ნახევარში იყო - 8 მლნ უცხოელ დამპყრობთა გამუდმებული შემოსევების შედეგად XVIII საუკუნეში საქართველოს მოსახლეობა 761 ათასამდე შემცირდა; XIX საუკუნის დასაწყისში კი, ქვეყანაში შავი ჭირის გავრცელების გამო, მოსახლეობა თითქმის განახევრდა და 400 ათას კაცს შეადგენდა; XIX ს�

ჟურნალი ნომერი 3 ∘ რევაზ გერაძე ∘

ფინანსური ლიბერალიზაციის გავლენა საქართველოს ეკონომიკურ განვითარებაზე

ფინანსური და რეალური სექტორების კავშირი კრიზისის ფონზე ბოლო ორი ათწლეულის განმავლობაში საკრედიტო და უძრავი ქონების ბუმის ფონზე მოხმარება და გამოშვება უპრეცედენტოდ გაიზარდა. შესაბამისად, ფინანსური ბაზრების განვითარების უმთავრეს მახასიათებელ ნიშნად რეალურ სექტორთან მათი მჭიდრო კავშირი იქცა. 2007-2009 წლების გლობალურმა ფინანსურმა კრიზისმა აჩვენა, რომ ეკონომიკუ�

ჟურნალი ნომერი 3 ∘ მაცაცო ტეფნაძე ∘

კახეთის რეგიონში მიმდინარე ინფრასტრუქტურული პროექტები და მათი ეფექტიანობის ანალიზი

2012 წლის შემდეგ გეგმაზომიერი რეფორმების განხორციელებით საქართველოს მთავრობის ძალისხმევა მიმართულია დემოკრატიული სახელმწიფოს მშენებლობისკენ. მთავრობის ეკონომიკური პოლიტიკის პრიორიტეტს ქვეყნის რეგიონების თანაბარი სოციალურ-ეკონომიკური განვითარება წარმოადგენს. ის უმთავრესი პრინციპები, რომელსაც სამთავრობო პროგრამა ეფუძნება, მოიაზრებს საქართველოს ყველა რეგიონს თავი

ჟურნალი ნომერი 3 ∘ თეიმურაზ გოგნაძე ∘

დისტანციური სწავლება განათლების სისტემაში: არსი, მნიშვნელობა, პერსპექტივები

დისტანციური განათლების სისტემის არსი და ტექნოლოგიები. თანამედროვე ეტაპზე დისტანციური სწავლება არის განათლების სფეროში ყველაზე განვითარებადი მიმართულება და განიხილება როგორც ერთ-ერთი პერსპექტიული სისტემა. არსებული აპარატურულ-პროგრამული უზრუნველყოფა და ინფორმაციული რესურსების ვებსერვერები საშუალებას იძლევა შემუშავებულ იქნეს მულტიმედიური და ინტერაქტიული პ�

ჟურნალი ნომერი 3 ∘ ∘

მსოფლიო გლობალური ფინანსური და ეკონომიკური კრიზისების ფაქტორთა ანალიზი

ადამიანი გვევლინება ეკონომიკის ამოსავალ წერტილად. პირდაპირ თუ ირიბად, სწორედ მას უკავშირდება ეკონომიკაში მიმდინარე მოვლენები. შესაბამისად, იგი გარკვეულ გავლენას ახდენს ამა თუ იმ ეკონომიკურ პროცესზე. მაგალითად, გლობალურ ფინანსურ და ეკონომიკურ კრიზისებზე, ადამიანისეული ფაქტორი ფიგურირებს გადაწყვეტილების მიმღები პირის სახით, მიუხედავად იმისა, რომ კრიზისის გამომწვევი მ�

ჟურნალი ნომერი 3 ∘ რევაზ გოგოხია ∘

რეპლიკის მაგიერ - ისევ საქართველოს ეკონომიკის განვითარების გენერალური სტრატეგიის შესახებ (ანუ ვინ ბლოკავს საქართველოს წყლის ინდუსტრიის გრანდიოზული პროექტის განხორციელებას ?! )

მსოფლიო გლობალიზაციის ეპოქალური პროცესები ობიექტურად განაპირობებს ყველა ქვეყნის ეკონომიკის ღრმა სტრუქტურულ ცლილებებს. ეს განსაკუთრებით შეეხება საქართველოს და ზოგიერთ სხვა ქვეყანას, რომლებიც ეპოქალურად ჩამორჩნენ მსოფლიო ეკონომიკის სტრუქტურის სრულყოფისა და სოციალურ–ეკონომიკური განვითარების ტემპებს. დღეისათვის საქართველო ასეულს მიღმაა მსოფლიოს ქვეყნე

ჟურნალი ნომერი 3 ∘ იოსებ არჩვაძე ∘ დავით კბილაძე ∘

საყურადღებო სახელმძღვანელო ეკონომიკურ თეორიაში

საქართველოს აკადემიურმა გამომცემლობამ დასტამბა პროფესორების ვ. ბასარიას და რ. ბასარიას წიგნი „ეკონომიკის პრინციპები“ (რედაქტორები: პროფ. იაკობ მესხია, პროფ. რევაზ ხარებავა, პროფ. დავით კბილაძე; თბ., 2017), რომელიც შედგება ორი ნაწილისაგან - „მიკროეკონომიკა“ და „მაკროეკონომიკა“. ამავდროულად, ნაშრომი, ფაქტობრივად, ერთი სახელმძღვანელოა ეკონომიკურ თეორიაში: მისი მეორე ნ�

ეკონომიკა და ბიზნესი ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ეკონომიკისა და ბიზნესის ფაკულტეტის რეფერირებადი და რეცენზირებადი საერთაშორისო სამეცნიერო-ანალიტიკური ჟურნალი

ISSN 1987-5789 ESSN 2587-5426 doi 10.52340	ჟურნალი ნომერი 3 ∘ საიუბილეო მილოცვა „საქართველოს ეკონომისტი“: გამოცემიდან 100 წლის სახელოვანი იუბილე ჟურნალ „ეკონომიკის“რედაქციას 100 წლის იუბილარი ჟურნალი „საქართველოს ეკონომისტის“ მემკვიდრეობა დიდი პატივია თქვენი ჟურნალისთვის, რომელიც ქვეყნის სოციალურ-ეკონომიკური განვითარების ყველა ეტაპზე მაღალი პასუხისმგებლობითა და პროფესიონლურად ეკიდებოდა დაკისრებულ ფუნქციებს, ჯეროვნად და დროულად ეხმაუ ჟურნალი ნომერი 3 ∘ მიხეილ ჯიბუტი ∘ "საქართველოს ეკონომისტის" ისტორიული მნიშვნელობა ეკონომიკის ცოდნისა და პუბლიცისტიკის სინთეზი სპეციალიზებული, პერიოდული ეკონომიკური გამოცემების სახით XIX საუკუნის მეორე ნახევარში დაიწყო დაწინაურებულ კაპიტალისტურ ქვეყნებში და ჩამოყალიბებული სახე საუკუნის ბოლოს მიიღო. აღსანიშნავია, რომ ასეთი ქვეყნები და გამოცემები ხელზე ჩამოსათვლელი რჩებოდა მაშინაც, როდესაც საქართველოში 100 წლის წინ გამოიცა პირველი ქართული ეკონომიკურ ჟურნალი ნომერი 3 ∘ რევაზ შენგელია ∘ "საქართველოს ეკონომისტიდან“ - „ეკონომიკამდე“ ქართველ ეკონომისტებს და არა მხოლოდ მათ ეამაყებათ, რომ დედა-უნივერსიტეტთან ერთად, ჟურნალი „საქართველოს ეკონომისტი“ 100 წლისაა. მისი პირველი ნომერი 1918 წლის 13 სექტემბერს გამოვიდა. ამ ხნის მნძილზე ჟურნალმა ძნელი გზა განვლო. მას ქართველ ეკონომისტ-პუბლიცისტთა არაერთი თაობა ემსახურებოდა. ჟურნალმა ქვეყნის ძნელბედობის ჟამსაც შეინარჩუნა მთავარი ფუნქცია – ხელი შეუწყოს როგორც ე� ჟურნალი ნომერი 3 ∘ ელგუჯა მექვაბიშვილი ∘ გლობალური ფინანსური კრიზისის ანტროპოცენტრული კვლევა: „ეკონომიკური ადამიანის“ ტრანსფორმირება „ფინანსურ ადამიანად“ „ეკონომიკური ადამიანის“ ცნების აღმოცენება და გენეზისი. „ეკონომიკური ადამიანის“ ცნების წარმოშობა და მისი მეცნიერული შესწავლა კლასიკური ინგლისური პოლიტიკური ეკონომიის ერთ-ერთი ფუძემდებლის - ადამ სმიტის დამსახურებაა. სმიტის თანახმად, ინდივიდის მთავარი მამოძრავებელი მოტივი პირადი დაინტერესება და პირადი სარგებლობის მიღებაა, რაც ბაზარზე გამყიდველთან მიმართებით კ� ჟურნალი ნომერი 3 ∘ ამირან ბერძენიშვილი ∘ კახა ქეცბაია ∘ გლობალიზაცია და ტრადიციული რელიგიები გლობალიზაცია და ტრადიციული რელიგიები: პრობლემები, მიდგომები, ხედვები. კულტურათა ურთიერთზეგავლენისა და დიალოგის ახალი გლობალიზაციური ხასიათის ახსნისას ბევრი მკვლევარი კაცობრიობის ერთიანობის ზრდასა და ინფორმაციული ტექნოლოგიების პროგრესს ეყრდნობა, რაც ერთიანი მსოფლიო ბაზრის შექმნაში, სერვისის სფეროს ზრდასა და სხვა მატერიალურ ფაქტორებში პოვებს თავის გამოხატულებას [ ჟურნალი ნომერი 3 ∘ ევგენი ბარათაშვილი ∘ ანზორ აბრალავა ∘ ირმა მახარაშვილი ∘ თამარ ლაგვილავა ∘ ტერიტორიული განვითარების საკითხისათვის მუნიციპალური წარმონაქმნები რეგიონებში. ექსპერტთა ჯგუფების მიერ უკანასკნელ წლებში განხორციელებული გაანგარიშებები გვაძლევს შესაძლებლობას ვამტკიცოთ, რომ საქართველოს რეგიონების ეკონომიკურ დიფერენციაციაში თვალსაჩინო მიღწევები ჯერჯერობით არ გვაქვს. თუმცა, ექსპერტების მოსაზრებით, უკანასკნელ ხანებში აღნიშნული დიფერენციაციის გაძლიერებაც არ ხდება [6]. პირიქით, ეს მაჩვენ� ჟურნალი ნომერი 3 ∘ ნინო ზურაშვილი ∘ დაბალანსებული ანგარიში (Balanced Scorecard) - ბიზნესის ეფექტიანობის შეფასების მოდელი დაბალანსებული ანგარიშის მოდელის შექმნის ისტორია. კომპანიების ეფექტიანობის შეფასების წარმატებულ და აპრობირებულ მოდელს წარმოადგენს Balanced Scorecard კომპანიის დაბალანსებული ანგარიში [1]. აღნიშნული მოდელი შეიმუშავეს რობერტ კაპლანმა, რომელიც იყო ჰარვარდის უნივერსიტეტის ბუღალტერიის კათედრის პროფესორი და დევიდ ნორტონმა, რომელიც მუშაობდა კონსულტანტად ფინანსურ სფეროში [2]. 1990-იან წლ� ჟურნალი ნომერი 3 ∘ თენგიზ ვერულავა ∘ ოჯახის მხარდაჭერის პოლიტიკა საქართველოში დემოგრაფიული ტენდენციები საქართველოში ისტორიულად საქართველოს მოსახლეობა ყველაზე მრავალრიცხოვანი XIII საუკუნის პირველ ნახევარში იყო - 8 მლნ უცხოელ დამპყრობთა გამუდმებული შემოსევების შედეგად XVIII საუკუნეში საქართველოს მოსახლეობა 761 ათასამდე შემცირდა; XIX საუკუნის დასაწყისში კი, ქვეყანაში შავი ჭირის გავრცელების გამო, მოსახლეობა თითქმის განახევრდა და 400 ათას კაცს შეადგენდა; XIX ს� ჟურნალი ნომერი 3 ∘ რევაზ გერაძე ∘ ფინანსური ლიბერალიზაციის გავლენა საქართველოს ეკონომიკურ განვითარებაზე ფინანსური და რეალური სექტორების კავშირი კრიზისის ფონზე ბოლო ორი ათწლეულის განმავლობაში საკრედიტო და უძრავი ქონების ბუმის ფონზე მოხმარება და გამოშვება უპრეცედენტოდ გაიზარდა. შესაბამისად, ფინანსური ბაზრების განვითარების უმთავრეს მახასიათებელ ნიშნად რეალურ სექტორთან მათი მჭიდრო კავშირი იქცა. 2007-2009 წლების გლობალურმა ფინანსურმა კრიზისმა აჩვენა, რომ ეკონომიკუ� ჟურნალი ნომერი 3 ∘ მაცაცო ტეფნაძე ∘ კახეთის რეგიონში მიმდინარე ინფრასტრუქტურული პროექტები და მათი ეფექტიანობის ანალიზი 2012 წლის შემდეგ გეგმაზომიერი რეფორმების განხორციელებით საქართველოს მთავრობის ძალისხმევა მიმართულია დემოკრატიული სახელმწიფოს მშენებლობისკენ. მთავრობის ეკონომიკური პოლიტიკის პრიორიტეტს ქვეყნის რეგიონების თანაბარი სოციალურ-ეკონომიკური განვითარება წარმოადგენს. ის უმთავრესი პრინციპები, რომელსაც სამთავრობო პროგრამა ეფუძნება, მოიაზრებს საქართველოს ყველა რეგიონს თავი ჟურნალი ნომერი 3 ∘ თეიმურაზ გოგნაძე ∘ დისტანციური სწავლება განათლების სისტემაში: არსი, მნიშვნელობა, პერსპექტივები დისტანციური განათლების სისტემის არსი და ტექნოლოგიები. თანამედროვე ეტაპზე დისტანციური სწავლება არის განათლების სფეროში ყველაზე განვითარებადი მიმართულება და განიხილება როგორც ერთ-ერთი პერსპექტიული სისტემა. არსებული აპარატურულ-პროგრამული უზრუნველყოფა და ინფორმაციული რესურსების ვებსერვერები საშუალებას იძლევა შემუშავებულ იქნეს მულტიმედიური და ინტერაქტიული პ� ჟურნალი ნომერი 3 ∘ ∘ მსოფლიო გლობალური ფინანსური და ეკონომიკური კრიზისების ფაქტორთა ანალიზი ადამიანი გვევლინება ეკონომიკის ამოსავალ წერტილად. პირდაპირ თუ ირიბად, სწორედ მას უკავშირდება ეკონომიკაში მიმდინარე მოვლენები. შესაბამისად, იგი გარკვეულ გავლენას ახდენს ამა თუ იმ ეკონომიკურ პროცესზე. მაგალითად, გლობალურ ფინანსურ და ეკონომიკურ კრიზისებზე, ადამიანისეული ფაქტორი ფიგურირებს გადაწყვეტილების მიმღები პირის სახით, მიუხედავად იმისა, რომ კრიზისის გამომწვევი მ� ჟურნალი ნომერი 3 ∘ რევაზ გოგოხია ∘ რეპლიკის მაგიერ - ისევ საქართველოს ეკონომიკის განვითარების გენერალური სტრატეგიის შესახებ (ანუ ვინ ბლოკავს საქართველოს წყლის ინდუსტრიის გრანდიოზული პროექტის განხორციელებას ?! ) მსოფლიო გლობალიზაციის ეპოქალური პროცესები ობიექტურად განაპირობებს ყველა ქვეყნის ეკონომიკის ღრმა სტრუქტურულ ცლილებებს. ეს განსაკუთრებით შეეხება საქართველოს და ზოგიერთ სხვა ქვეყანას, რომლებიც ეპოქალურად ჩამორჩნენ მსოფლიო ეკონომიკის სტრუქტურის სრულყოფისა და სოციალურ–ეკონომიკური განვითარების ტემპებს. დღეისათვის საქართველო ასეულს მიღმაა მსოფლიოს ქვეყნე ჟურნალი ნომერი 3 ∘ იოსებ არჩვაძე ∘ დავით კბილაძე ∘ საყურადღებო სახელმძღვანელო ეკონომიკურ თეორიაში საქართველოს აკადემიურმა გამომცემლობამ დასტამბა პროფესორების ვ. ბასარიას და რ. ბასარიას წიგნი „ეკონომიკის პრინციპები“ (რედაქტორები: პროფ. იაკობ მესხია, პროფ. რევაზ ხარებავა, პროფ. დავით კბილაძე; თბ., 2017), რომელიც შედგება ორი ნაწილისაგან - „მიკროეკონომიკა“ და „მაკროეკონომიკა“. ამავდროულად, ნაშრომი, ფაქტობრივად, ერთი სახელმძღვანელოა ეკონომიკურ თეორიაში: მისი მეორე ნ�